आज एका निवांत क्षणी माझ्या टेबलवर असणाऱ्या त्या मोरपिसाकडे लक्ष गेल .. जेव्हापासून श्रीकृष्णचरित्र वाचलंय तेव्हापासून या मोरपिसाच मला कायम कुतुहूल वाटत .. त्या मोरपीसाकडे पाहिलं कि त्याच्या त्या रंगबेरंगी रंगात हरवल्यासारख होत ,त्याचा तो बाहेरून आतमध्ये गडद होत जाणारा रंग ,कधी कधी कुतुहूल जागवतो ..
आज त्या मोरपीसाकडे पाहताना अचानक एक विचार मनात चमकून गेला आणि एक क्षण अस वाटल कि या मोरपिसाच रहस्य हे तर नाही ना ? कृष्णाने आयुष्यभर ,अगदी शेवटच्या क्षणापर्यंत ते मोरपीस जवळ ठेवले ते कदाचित या रहस्यामुळेच तर नाही ना ?? कदाचित हा माझा अंदाज बरोबर नसेल किंवा फक्त कल्पनाविलास असेलही ,पण माझ्या 'ज्ञानाचा शोध आणि अज्ञाताची ओढ' या जीवनवाक्याला अनुसरून आयुष्याबद्दल जी उत्तर शोधायचा मी प्रयत्न करतो त्या प्रयत्नांचाच हा एक भाग आहे ..
मोरपिसाची सर्वात आकर्षून घेणारी गोष्ट म्हणजे त्याचा रंग .. बाहेरून आत जाऊ तसा तसा अधिकाधिक गडद आणि केंद्रित होत जाणारा तो रंग .. हे मानवी मनाचं ,मानवी स्वभावाचं च तर प्रतिक आहे ,नाही का .. मानवी मन मानवी स्वभाव हा सुद्धा या मोरपीसासारखाच तर असतो ,मनाच्या जितक आत मध्ये जाल तितक अधिक काळोख ,तितकी अधिक अनिश्चितता .. म्हणून तर म्हणतात कि कोणाच्याही मनाला समजून घेण अशक्य आहे ,मग ती व्यक्ती कितीपण जवळची असो ..
जशी मनाची गोष्ट तशीच स्वभावाची सुद्धा ,दुरून एखाद्या व्यक्तीचा वाटणारा स्वभाव आणि तीच व्यक्ती अगदी जवळून आयुष्यात पाहायला मिळाली तेव्हा त्या व्यक्तीचा समजून येणारा खरा स्वभाव ,हा त्या मोरपिसासारखाच भासतो ,बाहेरून आत जाव तसा अधिकाधिक गडद होत जाणारा .. लग्न होऊन अगदी शेवटपर्यंत एकत्र राहणाऱ्या पती-पत्नीला सुद्धा एकमेकांच मन ,एकेमेकांचा खरा स्वभाव संपूर्ण समजलेला असतं अस काही नाही ..
प्रत्येकाचा स्वभाव ,प्रत्येकाचं मन सर्वसाधारणपणे सारखच भासत ,पण त्या मनाच्या केंद्रस्थानी जाव तसा काळोख वाढत जातो आणि त्या मनाच्या केंद्रात ,त्या काळोखात काय काय विचार ,काय दडलेलं असत ते कधी कधी त्या व्यक्तीला सुद्धा माहित नसत .. कृष्णचरित्र वाचताना एक गोष्ट आढळली ती म्हणजे आपल्या पूर्ण आयुष्यात कृष्ण जो काही वागला बोलला ,ते त्याच वागण बोलन अस होत जणू काही तो समोरच्या व्यक्तीच्या मनाला पूर्णपणे जाणत होता ,त्याला जणू माहित होत कि समोरच्या व्यक्तीच्या मनाचा बाहेरून आत बदलत जाणारा रंग कोणता आहे .. आणि म्हणूनच त्याच्या या कौशल्याचं प्रतिक म्हणून त्यानं हे मोरपीस कायम जवळ ,त्याच्या शिरपेचात बाळगले असावे …
शेवटी या मोरपिसाबद्दल खर उत्तर मिळण तर अशक्यच आहे ,तरी माझ्या परीने ,आयुष्याबद्दलच्या ज्ञानाच्या शोध घेत घेत अज्ञाताच्या ओढीने आयुष्याशी सांगड घालत मला मिळालेलं हे उत्तर ..
- सुधीर
